Wycieczki do Żywca z przewodnikiem

Żywiec kojarzony jest przez pryzmat wielkich marek piwa i wody mineralnej, ale mimo uzyskanego przez to rozgłosu niewiele osób kojarzy Żywiec z pięknymi zabytkami, urokliwą przyrodą i malowniczymi krajobrazami. Pragnę pokazać, że słowa „Żywiec” i „atrakcje turystyczne” łączą się i że w Żywcu naprawdę jest co zobaczyć. Żywiec jest przede wszystkim miastem z piękną zabytkową starówką, które stanowi historyczną oraz kulturową stolicę Żywiecczyzny, regionu zaliczanego do południowo-zachodniej Małopolski (mimo przynależności administracyjnej do województwa śląskiego).

W centrum Żywca znajdziemy zatem zabytki (m.in. konkatedrę Narodzenia NMP, Zespół Zamkowo-Pałacowy) oraz placówki muzealne (Muzeum Miejskie i Muzeum Czynu Zbrojnego Żywiecczyzny). Na obrzeżach starówki znajdziemy atrakcje związane z krajobrazami oraz przyrodą (m.in. Mini Zoo, punkt widokowy, Średni Grojec, ścieżki przyrodnicze, rezerwat przyrody). Żywiec w swoich ramach administracyjnych posiada szlaki górskie i spacerowe (np. na Grojec, Jaworzynę, Łyskę).

Mówiąc o Żywcu nie można pominąć tak topowych atrakcji jak Muzeum Browaru (Muzeum Arcyksiążęcego Browaru w Żywcu) czy Jeziora Żywieckiego. Dodatkowo, jako kulturalne centrum regionu, Żywiec ma do zaoferowania liczne imprezy (Tydzień Kultury Beskidzkiej, Festiwal Kwaśnicy, Męskie Granie, itp.). Wyjazdy na imprezy w Żywcu również są punktem wyjścia do rozmów o wycieczkach do Żywca i okolic.

Co zwiedzić w Żywcu podczas wycieczek objazdowych?

Żywiec z przewodnikiem jest regularnie odwiedzany w ramach wycieczek objazdowych, np. Pętla Beskidzka (Duża Pętla Beskidzka), Kaskadą Rzeki Soły, a także wycieczek tematycznych (np. wycieczek szlakiem piwnym) lub wycieczek o charakterze pielgrzymkowym. W trakcie wycieczek autokarowych, Żywiec niejednokrotnie stanowi główny punkt programu. Żywiec jest miejscowością związaną z rodziną Habsburgów, to też – obok Wisły, Cieszyna i Suchej Beskidzkiej – bywa elementem kilkudniowych wycieczek śladami Habsburgów w Beskidach.

Jest kilka atrakcji w Żywcu, bez których wycieczka objazdowa odbyć się nie może. z pewnością jest to piękny żywiecki rynek w połączeniu z nawet bardzo krótkim spacerem po żywieckim parku w towarzystwie Pałacu Habsburgów oraz Starego Zamku. Wiele grup przyjeżdża do Żywca, aby napić się dobrego piwa. Można to zrobić na terenie zabytkowego Arcyksiążęcego Browaru Habsburgów w Żywcu, ale także w browarach rzemieślniczych (np. Krajcar) i kraftowych (np. Pinta, Wrężel). Magnesem jest również Jezioro Żywieckie, które w trakcie większości wycieczek objazdowych jest podziwiane z okien autokaru, podczas krótkiego spaceru koroną zapory Tresna albo w ramach rejsu statkiem po Jeziorze Żywieckim. W bardzo bliskim sąsiedztwie Żywca znajduje się Góra Żar. W mojej osobistej hierarchii, jest to już punkt programu wycieczek objazdowych Kaskadą Rzeki Soły, ale że wielu moich Beskidzkich Gości robi wycieczki jednodniowe na zasadzie „tylko Żywiec i tylko Żar”, nie mogę pominąć Góry Żar mówiąc o atrakcjach wycieczek objazdowych.

NAJCZĘSTSZY PROGRAM WYCIECZKI DO ŻYWCA:

1. Spacer po starówce Żywca

Najczęściej spotykany wariant spaceru po starówce Żywca obejmuje rynek wraz z ratuszem, po czym udajemy się pod Konkatedrę Narodzenia NMP, a w dalszej kolejności spacerujemy przez park w Żywcu przechodząc obok Pałacu Habsburgów (tzw. Nowego Zamku) i docierając do dziedzińca na Starym Zamku. Taki spacer z przewodnikiem po Żywcu większości grup wystarcza i zajmuje od 60 do 90 minut. Z grupami szkolnymi, często odwiedzam także Mini Zoo mieszczące się z obrzeżach parku w Żywcu. Spacer po starówce Żywca w wersji nieco rozbudowanej obejmuje także zabudowę Rudzy (dzielnicy Żywca) wraz z kościołem św. Krzyża (tzw. Kościół Trzech Krzyży w Żywcu). Im dalej od ścisłego centrum Żywca, tym więcej do pokazania, ale ranga atrakcji z każdym przebytym kilometrem przechodzi w kierunku „atrakcji dla koneserów”. Wszystkich zainteresowanych zaawansowanym zwiedzaniem Żywca, zapraszam do kontaktu, a doradzę co zawrzeć w programie wycieczki.

2. Arcyksiążęcy Browar w Żywcu

Teren żywieckiego browaru to wręcz miejsce wymarzone dla Turystów, w tym grup zorganizowanych. Wejście na teren browaru w Żywcu wcale nie musi się wiązać z wykupieniem biletu i zwiedzaniem Muzeum Browaru w Żywcu. Oczywiście, wielu moich Beskidzkich Gości oczekuje wręcz wejścia do wnętrz muzeum, ale nie jest to konieczne. Bezpłatnie można wejść na dziedziniec browaru, gdzie dobrze jest zorganizować przerwę. Otóż, przy tym dziedzińcu znajdują się dwa lokale: Restauracja Żywiecka i Piwiarnia Żywiecka. Lokale przystosowane są do obsługi dużej liczby Gości, więc jest to świetne miejsce na obiad dla grupy w Żywcu. Ponadto, z dziedzińca wprost wchodzi się do sklepu z pamiątkami (gadżetami) Grupy Żywiec i żywieckiego browaru. Dla grup zorganizowanych, nie bez znaczenia jest także fakt, że na terenie browaru w Żywcu jest wiele sanitariatów, co podczas wycieczek zorganizowanych jest nie lada atutem.

3. Jezioro Żywieckie i widokowy rejs statkiem

Żywiec posiada całkiem długą linię brzegową Jeziora Żywieckiego, więc wiele wycieczek objazdowych po Żywiecczyźnie lub Beskidach łączy w sobie Żywiec z Jeziorem Żywieckim. Tak się jednak składa, że zatoka (z której startują turystyczne rejsy statkiem po Jeziorze Żywieckim) znajduje się w sąsiedniej wiosce Tresna leżącej na terenie Gminy Czernichów. Starówkę Żywca od zatoki dzieli ok. 10 km jazdy autokarem, dlatego też Jezioro Żywieckie traktuję jako zupełnie inny punkt programu niż spacer po Żywcu czy też zwiedzanie żywieckich zabytków. Rejsy statkiem po Jeziorze Żywieckim to atrakcja na letni sezon turystyczny. Pierwsze rejsy odbywają się na wiosnę (gdy już nie ryzyka przymrozków), a ostatnie rejsy Jezioro Żywieckie opływają jesienią (gdy jeszcze nie ma ryzyka przymrozków). Żegluga na Jeziorze Żywieckim to dwa statki turystyczne, z których jeden większy posiada własny bufet. Dla wielu osób wspaniałe jest przeżycie, gdy spokojnie płyną statkiem, patrzą na góry, słyszą śpiewy ptaków co jakiś czas przerywane góralską muzyką, a jako przekąskę przygryzają serki góralskie z grilla z żurawiną. Trzeba przyznać, że doznania podczas rejsu statkiem po Jeziorze Żywieckim są wspaniałe, zwłaszcza przy dobrej widoczności.

ŻYWIEC I WYCIECZKI W GÓRY

Żywiec jest miastem bardzo urozmaiconym topograficznie. Część miasta leży na wschodnich krańcach Kotliny Żywieckiej, dlatego spora część zabudowy miejskiej ulokowana jest na terenach względnie płaskich. Żywiec posiada także obszar górski. Najwyżej położone tereny miasta Żywca znajdują się w Beskidzie Małym. W tej grupie górskiej najwyższą górą Żywca jest Jaworzyna (868 m n.p.m.), na którą prowadzą szlaki turystyczne i ścieżki spacerowe. Sporo pagórkowatych terenów Żywca to tak naprawdę grzbiety leżące w Beskidzie Makowskim, z pośród których na wyróżnienie zasługuje Łyska (640 m n.p.m.). Natomiast górą, z którą Żywiec najczęściej jest kojarzony, jest Grojec (612 m n.p.m.) stanowiący najbardziej na północ wysunięty punkt Beskidu Żywieckiego (według niektórych Grojec to jeszcze Kotlina Żywiecka). u stóp Grojca schodzą się dwie kulturowe rzeki Żywiecczyzny, przez co miasto Żywiec bywa określane miastem w widłach Soły i Koszarawy.

Kiedy słyszę w początkowej fazie rozmowy o „wycieczkach w góry nad Żywcem”, najczęściej okazuje się, że zadający pytanie ma na myśli góry leżące kilka lub kilkanaście kilometrów poza granicami miasta Żywca. Wynika to głównie z faktu, że Żywiec jako miasto nie ma wypromowanych szlaków turystycznych, a z kolei miejscowości posiadające atrakcyjne szlaki turystyczne rzadko kiedy są tak dobrze znane jako samo miasto Żywiec. W efekcie programy wycieczek w góry nad Żywcem obejmują Magurkę Wilkowicką w Beskidzie Małym, górskie schroniska Beskidu Żywieckiego z Rysianką, Lipowską, Halą Miziowią i Pilskiem na czele. Uznałem jednak, że skoro Żywiec posiada na swoim terenie atrakcyjne szlaki turystyczne, to w tym miejscu pokażę jakie możliwości wycieczek w góry z przewodnikiem oferuje teren administracyjny miasta Żywca. Zaznaczam już na początku, że są to wycieczki bez schronisk górskich na trasie.

1. Wycieczka na Grojec z przewodnikiem

Grojec (612 m n.p.m.) to góra unikatowa w skali Żywiecczyzny. Zabytki i historia przenikaj się tutaj z obszarami cennymi przyrodniczo, a to wszystko z pięknymi górskimi krajobrazami w tle. Wycieczkę na Grojec najczęściej prowadzi się wzdłuż jednego żółtego szlaku turystycznego łączącego starówkę Żywca z terenami browaru. Masyw Grojca posiada kilka wierzchołków. Mały Grojec wraz ze stokami opadającymi do doliny Soły to spotkanie z chronioną przyrodą, w tym murawami kserotermicznymi, licznymi stanowiskami storczyków oraz ostatnim w polskich Karpatach stanowiskiem zawilca wielkokwiatowego.

Średni Grojec z charakterystycznym krzyżem (pamiątką po pielgrzymce w Żywcu papieża Jana Pawła II w dniu 22 maja 1995 roku) to jeden z najlepszych punktów widokowych na Beskid Śląski, Beskid Mały, dolinę Koszarawy oraz Kotlinę Żywiecką. Duży Grojec to natomiast spotkanie z historią schowaną pod ziemią. Dosłownie. Na szczycie Grojca znajduje się stanowisko archeologiczne skrywające pozostałości po zamku zburzonym w XV w. Jest to doskonałe miejsce, aby poznać początki Żywca.

Na południowych i zachodnich stokach Dużego Grojca dodatkowo zobaczyć można drewnianą architekturę charakterystyczną dla górskich przysiółków. To tak w skrócie, ponieważ Grojec z przewodnikiem ma zdecydowanie więcej do zaoferowania, a mniej popularne warianty wiodą na przykład od dzielnicy Sporysz i ruin pieca, tzw. wapiennika.

2. Wycieczka na Łyskę z przewodnikiem

Łyska (640 m n.p.m.) jako wzniesienie nad Kocurowem (dzielnica Żywca) dopiero od 2020 roku ma swój szlak. Wycieczka na Łyskę to bardziej połączenie rozległego spaceru po przedmieściach Żywca z odrobiną górskiej wędrówki. W najkrótszym wariancie, może to być spacer ze startem i metą w Sporyszu (dzielnica Żywca), ale ja osobiście o wiele bardziej cenię Łyskę jako punkt kulminacyjny wędrówki po obrzeżach miasta Żywca leżących w Beskidzie Makowskim (Pasma Pewelsko-Krzeczowskie). Wtedy łączę czarny szlak spacerowy z zielonym szlakiem turystycznym, co tworzy wędrówkę przez kilka dzielnic Żywca (Sporysz, Kocurów, Moszczanica). Nie bez znaczenia w tym wariancie jest także połączenie atrakcji różnego typu: zabytków (bliskość starówki, dwór w Moszczanicy, kapliczki przydrożne), Rezerwatu Przyrody „Grapa” oraz punktów widokowych. Wędrując z przewodnikiem beskidzkim nie trzeba się ograniczać do sztampowych propozycji!

3. Wycieczka na Jaworzynę z przewodnikiem

Jaworzyna (868 m n.p.m., czasami 861 m n.p.m.) w Beskidzie Małym to najwyższy punkt miasta Żywca. Do 2021 roku prowadziły na nią szlaki turystyczne PTTK z terenu miasta Żywca oraz sąsiednich gmin (Czernichów i Łękawica). Końcem 2021 roku sytuacja uległa zmianie, ponieważ z Oczkowa (dzielnica Żywca) dodatkowo prowadzi czarny szlak spacerowy na Jaworzynę. Dzięki temu mamy możliwość przejścia bardzo atrakcyjnej pętli nad Oczkowem w Żywcu, podczas której zapoznamy się z przyrodą Beskidu Małego i jego wyjątkową tradycją pasterską opartą o… kamienie.

W niższych partiach, trasa jest bardzo widokowa, natomiast w wyższych partiach daje możliwość obejrzenia niemal całkowicie naturalnych stanowisk leśnych charakterystycznych dla regla dolnego. Wycieczka z przewodnikiem na Jaworzynę nad Żywcem z pewnością może być atrakcyjna, ale też potrafi być wyczerpująca, ponieważ suma podejść przekracza tutaj 500 m.

4. Zielony szlak w Beskidzie Makowskim i nad Jeziorem Żywieckim z przewodnikiem

Zdecydowanie najmniej górska ze wszystkich propozycji wycieczek pieszych na terenie miasta Żywca. Nie oznacza to, że jest tylko płasko. 😉 Szlak zielony to przejście przez interesujące przyrodniczo i krajobrazowo tereny po wschodniej części miasta Żywca. Najcenniejszy pod względem przyrodniczym jest fragment, w którym szlak przechodzi przez Rezerwat Przyrody „Grapa”. Pięknych widoków dostarczy nam przejście przez pagórkowate dzielnice Żywca, jak Kocurów i Moszczanica. W tej ostatniej spotkamy się dodatkowo z historią, ponieważ szlak zielony przechodzi obok dworu w Moszczanicy.

Połączeniem przyrody i krajobrazu jest odcinek szlaku niedaleko źródła św. Wita, gdzie ścieżka prowadzi brzegiem Jeziora Żywieckiego z pięknymi widokami na Beskid Śląski na zachodzie. Wycieczka z przewodnikiem może zaczynać się w Sporyszu (dzielnica Żywca), a kończyć w centrum Żywca na starówce. Może to być również przejście w formie pętli ze startem i metą na rynku w Żywcu.

5. Żywiec jako baza wypadowa na wycieczki w góry z przewodnikiem

Niniejszym wpisem pragnę pokazać jak wiele do zaoferowania ma sam Żywiec, w tym także w kwestii wędrówek po górach. Żywiec jest miastem w górach, co w szczególności dotyczy jego peryferyjnych dzielnic. Nie da się jednak mówić o wycieczkach w góry i wycieczkach do Żywca w oderwaniu od doskonałego położenia tego miasta. Żywiec można bowiem doskonale potraktować jako bazę wypadową, ponieważ leży w Kotlinie Żywieckiej otoczonej czterema grupami górskimi. Bardzo ważny jest także fakt, że w Żywcu krzyżują się liczne drogi, tutaj jest dworzec autobusowy dobrze skomunikowany z górskimi miejscowościami, a także znajduje się dworzec kolejowy, z którego odjeżdżają pociągi w trzech kierunkach.

Traktując Żywiec jako bazę wypadową, można zatem śmiało organizować wycieczki w Beskid Śląski z przewodnikiem (blisko z Żywca na Skrzyczne, Klimczok, Szyndzielnię, Malinowską Skałę czy Baranią Górę). Żywiec rewelacyjnie nadaje się na bazę wypadową w Beskid Mały, można zatem organizować wycieczki w Beskid Mały z Żywca (np. Magurka Wilkowicka, Hrobacza Łąka, Czupel, Żar, Leskowiec). W Żywcu spotykają się rzeki mające swoje źródła w Beskidzie Żywieckim. Żywiec jest doskonałą bazą wypadową w góry Beskidu Żywieckiego i świetnie nadaje się na organizację wycieczek w Beskid Żywiecki.

Można z Żywca organizować wycieczki w góry nad doliną Soły (np. Rysianka, Lipowska, Hala Boracza, Rycerzowa, Krawców Wierch, Przegibek, Wielka Racza). Z Żywca łatwo także zorganizujemy wycieczki w góry nad doliną Koszarawy (np. Pilsko i Hala Miziowa, Rysianka, Romanka, Jałowiec, Lachów Groń). Żywiec nadaje się również na bazę wypadową w przypadku wycieczki na Babią Górę oraz wycieczki do Babiogórskiego Parku Narodowego. Żywiec leży na zachodnich obrzeżach Beskidu Makowskiego ( Beskidu Średniego) i również nadaje się na bazę wypadową w te góry, chyba najmniej znane ze wszystkich grup górskich nad Żywcem.

CO ZOBACZYĆ W ŻYWCU?

Żywiec to atrakcyjne miasteczko turystyczne, w którym aktywnie i atrakcyjnie można spędzić cały dzień. Atrakcje turystyczne Żywca możemy podzielić na cztery kategorie: spacery na świeżym powietrzu między zabytkami w Żywcu, zwiedzanie wnętrz muzealnych i muzeów w Żywcu, spacery szlakami nad Żywcem, a także atrakcje w bardzo bliskim sąsiedztwie Żywca. To wszystko razem tworzy bardzo atrakcyjną ofertę turystyczną miasta Żywca i środkowej Żywiecczyzny. Marka „Żywiec” jest tutaj niczym magnes przyciągający wielu Turystów, ale już faktyczna administracyjna przynależność poszczególnych atrakcji schodzi na drugi plan.

Atrakcje w Żywcu mają różny charakter – jest w czym wybierać!

Atrakcje Żywca, ale już tylko te znajdujące się na terenie miasta, są dla każdego. Proszę tego nie traktować jako banalne hasło reklamowe zapraszające do spędzenia całego tygodnia w Żywcu. Bardziej mam na myśli, że faktycznie wiele osób znajdzie tutaj coś dla siebie. Wycieczki szkolne do Żywca to spora część rynku turystycznego. W ramach wycieczek dla młodzieży, często odwiedza się starówkę Żywca, Mini Zoo, a także park. Imprezy integracyjne w Żywcu i wyjazdy dla firm do Żywca z kolei bardzo często skupiają się na motywie piwa (zwiedzanie Muzeum Browaru, zwiedzanie browarów kraftowych, warsztaty piwowarskie w Żywcu) oraz na integracyjnych sportach ekstremalnych, np. kolarstwie górskim, żeglarstwie czy paralotniarstwie. Wycieczki dla Seniorów do Żywca również cieszą się bardzo dużą popularnością. Spokojny, leniwy spacer po starówce, relaks w parku czy chwila odpoczynku w kawiarence w otoczeniu pięknych zabytków. Wspólne rozmowy przy domku chińskim, wymiany zdań nad brzegami Jeziora Żywieckiego czy wreszcie żywiołowe dyskusje przy żywieckim piwie. Niejeden Senior ucieszy się na taką wizję wycieczki z przewodnikiem. 🙂 Żywiecczyzna wraz z licznymi sanktuariami maryjnymi to także popularny cel pielgrzymek, których trasa nie może ominąć samego Żywca.

Jak widać, Żywiec ma do zaoferowania wiele atrakcji. Każda z nich pasuje do innej formy turystyki i może być częścią wycieczki pieszej lub objazdowej, wycieczki jednodniowej albo wycieczki kilkudniowej. Zapraszam do zapoznania z moją subiektywną listą atrakcji turystycznych w Żywcu i jego najbliższej okolicy. Możesz to potraktować jako wykaz atrakcji turystycznych od przewodnika, które można odwiedzić/zobaczyć podczas wycieczki do Żywca.

1. Rynek w Żywcu z ratuszem

Obecny rynek jako centralny punkt miasta Żywca pochodzi z XVI wieku. W tym okresie wytyczono większość ulic stanowiących dzisiejszą starówkę Żywca. Wchodząc na żywiecki rynek możemy zatem śmiało powiedzieć, że wchodzimy na średniowieczny układ urbanistyczny. Najstarszym budynkiem w sąsiedztwie rynku jest murowana z kamienia dzwonnica z XVIII wieku stanowiąca część zabudowań obecnej Konkatedry (patrz punkt 2).

Drugim pod względem wieku zabytkiem, znajdującym się przy rynku w Żywcu, jest budynek ratusza pochodzący z 1868 roku. Budynek o charakterze klasycystycznym posiada okazałą eklektyczną fasadę łączącą elementy stylu neogotyckiego i neorenesansowego. Wprawne oko dostrzeże także wpływy mauretańskie, elementy nawiązujące do architektury wielu wyznań (judaizm, luteranizm). Ma to swoje podłoże w historii miasta i hermetyczności mieszczan żywieckich, a sama elewacja bywa nazywana żydowską zemstą architekta.

Większość budynków przy rynku jest wpisana do rejestru zabytków, ale nie prezentuje aż tak zabytkowego charakteru. Rynek w Żywcu mimo tego jest miejscem urokliwym, chętnie odwiedzanym przez spacerowiczów. Fontanny, instalacje wodne oraz ogródki letnie pozwalają na naprawdę sympatyczny odpoczynek.

2. Konkatedra w Żywcu pw Narodzenia NMP

Żywiecka parafia mieszczańska swoją historią sięga XV wieku. W ciągu kilku wieków kościół był wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany, a także ulegał zniszczeniom. W pierwszej fazie był to gotycki kościół jednonawowy otoczony cmentarzem z drewnianą dzwonnicą stojącą obok (w jej miejscu stoi dzisiaj kamienna dzwonnica). Cmentarz zlikwidowano w XVIII wieku. Zwiedzanie wnętrz kościoła skupia się na nawie głównej, prezbiterium oraz kaplicach bocznych. Lewa kaplica boczna (starsza) to miejsce pochówku właścicieli Żywca z rodziny Komorowskich. Prawa kaplica boczna (młodsza) z miejscem całodobowej adoracji Najświętszego Sakramentu to z kolei miejsce pochówku właścicieli Żywca z rodziny Habsburgów. We wnętrzach kościoła dominuje styl baroku (najcenniejszy jest tutaj chór z organami) oraz gotyku (najcenniejszy jest tutaj dawny ołtarz główny, obecnie ołtarz boczny – tryptyk Zaśnięcia NMP z XVI wieku lub starszy).

Z zewnątrz w wyglądzie kościoła dominuje wieża wysoka na 60 m (konstrukcja murowana i drewniana z hełmem), której styl z kolei jest zdominowany przez motywy renesansowe. Z kościołem związanych jest wiele historii oraz legend, które przekazuję podczas spacerów z przewodnikiem po Żywcu. Dzisiaj kościół jest znany jako Konkatedra w Żywcu, a to za sprawą reform w kościele rzymsko-katolickim dokonanych przez Jana Pawła II, w tym utworzenia Diecezji Bielsko-Żywieckiej.

3. Wieża konkatedry w Żywcu – zwiedzanie

Od 2019 roku możliwe jest wejście na najwyższy budynek w Żywcu i podziwianie wspaniałej panoramy miasta oraz gór Beskidów. Wnętrza wieży konkatedry w Żywcu można zwiedzać, a wygodna klatka schodowa doprowadzi nas na renesansową galerię widokową z klasycystycznymi kolumnami. Panorama z tarasu widokowego na wieży konkatedry w Żywcu obejmuje całą starówkę Żywca włącznie z rynkiem, Starym Zamkiem, Pałacem Habsburgów (tzw. Nowym Zamkiem), parkiem oraz wieloma innymi zabytkowymi budynkami. Dalsze tło stanowi Kotlina Żywiecka oraz Jezioro Żywieckie, nad którymi dumnie piętrzą się szczyty w Beskidach.

Widoki na góry z wieży konkatedry w Żywcu obejmują Beskid Śląski (na czele ze Skrzycznem), Beskid Mały (na czele z Pasmem Magurki Wilkowickiej i Czupla, a także widoczna jest Góra Żar), Beskid Żywiecki (z bardzo dobrze rozpoznawalną Babią Górą i Pilskiem) oraz Beskid Makowski. Organizacja zwiedzania wieży konkatedry w Żywcu jest atrakcyjna dla małych grup oraz osób indywidualnych. Czasy przejścia i podział na kilka tur nie są zbyt atrakcyjne w przypadku dużych grup. Wejście na wieżę konkatedry w Żywcu jest płatne.

4. Nowy i Stary Zamek w Żywcu wraz z parkiem, czyli Kompleks Zamkowo-Pałacowo-Parkowy w Żywcu

Być w i nie odbyć nawet krótkiego spaceru po Kompleksie Zamkowo-Pałacowo-Parkowym, to jak być w Watykanie (co tam w Rzymie!) i Papieża nie zobaczyć. 🙂 Park posiada kilka kilometrów zadbanych alejek między starodrzewem charakterystycznym dla terenów rozlewiskowych (zalewowych) dolin rzecznych w Karpatach. Większość drzewostanu stanowi pozostałość po pierwotnym lesie grądowo-łęgowym, który początkowo był wykorzystany na park włoski, a później ogrodnicy pięknie zaaranżowali na park w stylu angielskim. Część informatorów okrzykuje nawet park żywieckim największym parkiem w stylu angielskim w Europie. To nie może być byle co! Między drzewami malowniczo meandrują kanały boczne od rzeki Koszarawy, a na jednej z wysepek znajduje się urokliwy Domek Chiński (XVIII w.).

Parkowe alejki zaczynają się przy bramach wejściowych do parku oraz przy Starym i Nowym Zamku. Stary Zamek w Żywcu to budowla o średniowiecznym rodowodzie, której najstarsza część pochodzi z XV wieku, kiedy to zamek pełnił funkcje obronne. Zamek był wielokrotnie przebudowywany, aż w sporej części zatracił obronny charakter. W trakcie zwiedzania Żywca z przewodnikiem, warto podejść pod Stary Zamek w Żywcu, aby zobaczyć okazały budynek z reprezentacyjnym dziedzińcem z krużgankami (przez to Stary Zamek bywa nazywany Małym Wawelem). Wejście na dziedziniec zamkowy w Żywcu jest bezpłatne.

Właściwą rezydencją żywieckich Habsburgów później stał się okazały pałac (tzw. Nowy Zamek) wybudowany w drugiej połowie XIX wieku, ale rozbudowywany także zaraz przed wybuchem i Wojny Światowej. Wnętrza pałacu nie są udostępnione do typowego zwiedzania, ale już samo podziwianie Pałacu Habsburgów z zewnątrz dostarcza nie lada wrażeń. Całość, czyli park z zamkiem i pałacem, przypadnie do gustu każdemu miłośnikowi zabytków, historii oraz przyrody.

5. Zwiedzanie Muzeum Miejskiego w Żywcu, czuli Muzeum Stary Zamek w Żywcu

Muzeum Miejskie w Żywcu według oficjalnych komunikatów zajmuje większą część powierzchni Starego Zamku (dochodzi jeszcze Urząd Stanu Cywilnego), oficyny zamkowe wraz z wozownią, a także część pomieszczeń Pałacu Habsburgów. Wystawy stałe w zdecydowanej większości znajdują się w Starym Zamku, to też często używa się skrótowego określenia i mówi się o „muzeum na Starym Zamku w Żywcu”. We wnętrzach Starego Zamku zlokalizowane są wystawy poruszające tematy takie jak: historia miasta Żywca, strój mieszczan żywieckich, pracownia artysty Jana Olpińskiego, archeologia, narzędzia tortur oraz okres wojen światowych.

Wnętrza Muzeum Miejskiego w Żywcu nawiązują do dawnego wystroju zamku oraz pałacu, ale nie są z nimi tożsame, dlatego też ja nie posługuję się określeniem „muzeum zamkowe”, lecz „muzeum historyczne”. Zwiedzając wnętrza muzeum na Starym Zamku w Żywcu poznajemy bowiem historię miasta, regionu oraz rodzin, a niekoniecznie podziwiamy autentyczne wnętrza zamkowe (jak to ma miejsce chociażby w Pszczynie).

Tradycje i kulturę górali żywieckich oraz mieszkańców wsi na Żywiecczyźnie poznać można podczas zwiedzania wystawy etnograficznej znajdującej się w dawnych oficynach zamkowych. Przyrodę, a w zasadzie faunę, Ziemi Żywieckiej poznać można na specjalnej wystawie prezentującej m.in. trofea łowieckie. Wnętrza Nowego Zamku, czyli Pałacu Habsburgów, udostępnione są na wystawy czasowe oraz podczas bardzo rzadkich programów zwiedzania. Wstęp do wnętrz Muzeum Miejskiego w Żywcu jest płatny, ale jeżeli ktoś szuka dokładnych informacji o Żywiecczyźnie, to zdecydowanie warto.

6. Mini Zoo w parku w Żywcu

Stajnia Miejska w Żywcu, przy której funkcjonuje Mini Zoo to coraz bardziej popularna atrakcja turystyczna miasta Żywca. Stajnia zlokalizowana jest na skraju parku w Żywcu, na prawym brzegu rzeki Koszarawy w pobliżu dawnych zabudowań wojskowych (m.in. Straży Granicznej). Początkowo była to faktycznie stajnia oferująca przejażdżki konne, jazdę konną oraz hipoterapię. Jednym z kroków milowych w rozwoju Minii Zoo było obdarowanie w Stajni Miejskiej kilkoma osobnikami Danieli w 2013 roku przez parę prezydencką (Bronisław i Anna Komorowscy).

W Minii Zoo zgromadzone są zwierzęta różnych gatunków i różnego pochodzenia. Znajdziemy sporo przedstawicieli pospolitej rodzimej fauny, ale są także zwierzęta bardzo egzotyczne. W czasach XXI wieku, kiedy krowa bywa rzadkością na niejednej podmiejskiej wiosce, Mini Zoo w Żywcu stanowi rewelacyjną atrakcję dla rodzin z dziećmi. Na miejscu można zakupić pokarm zdrowy dla zwierząt (koszt kilku złotych), więc każdy może zwierzęta dokarmiać. Istnieje także możliwość skorzystania z jazdy konnej oraz przejażdżki na kucyku. Wstęp na teren Minii Zoo w Żywcu jest bezpłatny.

7. Urokliwa zabytkowa zabudowa w centrum Żywca – warto pospacerować trochę więcej!

Wspomniane wcześniej kilka budynków to największe i najważniejsze perły architektury miasta Żywca. Warto jednak zwrócić uwagę, że zabytkowa zabudowa Żywca pochodząca z przełomu XIX i XX wieku rozciąga się na powierzchni kilku kilometrów kwadratowych. Sporo pozytywnych doznań może dostarczyć spacer głównym ciągiem komunikacyjnym Żywca od Rynku przez ulice Kościuszki i Dworcową po zabytkowy dworzec kolejowy w Żywcu. Zabytkowa zabudowa Żywca łączy w sobie cechy charakterystyczne dla miasteczek galicyjskich. Zobaczymy zatem domy mieszczańskie, jedno- i dwupiętrowe okazałe kamienice, gmachy użyteczności publicznej, zabytki architektury sakralnej oraz industrialnej.

Nie wszystkie budynki są pieczołowicie odrestaurowane, ale – moim zdaniem – właśnie dzięki temu zabudowa Żywca jest autentyczna. Na uwagę z pewnością zasługują budynki takie jak: Starostwo Powiatowe (dawna willa ks. Tomasza Czapeli), Kościół św. Krzyża, i Liceum im. M. Kopernika, Biblioteka Samorządowa, Sąd Rejonowy i dawny Hotel Polonia przy ul. Kościuszki, kamienica „Pod Góralem” na rogu ulic Dworcowej i Wesołej, dworzec kolejowy oraz zabudowania fabryczne dawnej papierni Solali. To tylko mały wycinek.

Na zdecydowanej większości spacerów z przewodnikiem po Żywcu nawet nie wychodzi się poza ścisłą starówkę, a szkoda. Osoby zainteresowane dokładnym poznaniem architektury Żywca powinny zatem wyjść z ram sztampowych programów zwiedzania i przeznaczyć więcej czasu na poznanie żywieckich zaułków.

Nieco częściej (ale również za rzadko) programy obejmujące zwiedzanie Żywca zawierają spacer po Rudzy. Ta dzielnica miasta, już w XV wieku stanowiła biedniejszą zabudowę. Bogatsi mieszczanie niejako nie przyznawali się do Rudzy i nie chcieli się identyfikować z mieszkającą tam społecznością. Po zalaniu Starego Żywca wodami Jeziora Żywieckiego, to właśnie Rudza skrywa najstarszy kościół na terenie miasta – kościół św. Krzyża (tzw. Kościół Trzech Krzyży). Na Rudzy znajdziemy także ślady dawnej drewnianej zabudowy.

Niewątpliwie ciekawym punktem na turystycznej mapie Żywca (a znajdującym się na Rudzy) jest Rzemieślniczy Browar Krajcar, który nazwą i produktami nawiązuje do wielowiekowej tradycji miasta. Spacer po Rudzy nieznacznie wydłuża zwiedzanie starówki, ale znacząco urozmaica czas spędzony na wycieczce do Żywca.

8. Arcyksiążęcy Browar w Żywcu

Założony w 1856 roku browar stanowi dzisiaj jeden z symboli miasta Żywca. Chociaż sam zakład jest regularnie modernizowany i rozbudowywany, żywiecki browar w swoim sercu skrywa XIX-wieczną tkankę najnowocześniejszej jak na tamte czasy myśli przemysłowego piwowarstwa. Grupa Żywiec działalność turystyczną traktuje jako działalność wizerunkową, to też ogólnodostępna część browaru jest bardzo dobrze zorganizowana. Bez wykupywania biletów można wejść na dziedziniec browaru, skąd doskonale widać zabytkowe mury i zabudowania dawnej administracji browaru.

Na dziedzińcu zlokalizowana jest Piwiarnia Żywiecka, w której pokolenia mieszkańców Żywiecczyzny biesiadowały przy kuflach świeżego piwa z Żywca. Wnętrza piwiarni nawiązują do historii browaru i tradycji spożywania piwa. Można się tu poczuć jak w zabytkowej murowanej karczmie, a w pięknej drewnianej werandzie nie raz przygrywa orkiestra. Przy dziedzińcu jest również Restauracja Żywiecka serwująca dania kuchni polskiej, regionalnej oraz włoskiej. W menu restauracji nie brakuje również treściwych dań idealnie pasujących do żywieckiego piwa. Wnętrze restauracji to rozległa przestrzeń z gołą austriacką cegłą i pięknymi sklepieniami. Oferta gastronomiczna jest wspólna dla restauracji oraz piwiarni.

Z dziedzińca (bez wykupywania biletu) można dostać się do sklepu z pamiątkami (gadżetami) Grupy Żywiec i żywieckiego browaru. Wstęp na dziedziniec browaru jest bezpłatny.

9. Muzeum Browaru Żywiec

W 2006 roku, czyli w 150tą rocznicę założenia browaru w Żywcu, w jego najstarszej części, otwarte zostało Muzeum Browaru. Na Żywiecczyźnie była to pierwsza i chyba najbardziej znana multimedialna placówka muzealna. Szybko zyskała na popularności, a i dzisiaj mało kto wyobraża sobie wizytę na Żywiecczyźnie bez zwiedzania Muzeum Browaru w Żywcu. Pragnę jednak zaznaczyć, że muzeum porusza tematy znacznie wykraczające poza sam browar i produkcję piwa.

W bardzo atrakcyjny i przystępny sposób mówi się tutaj o regułach produkcji piwa od starożytności do nowożytności. Alkohol staje się tłem do poruszania znacznie ambitniejszych historycznie tematów, jak chociażby rodzina Habsburgów, wygląd miasteczka galicyjskiego w XIX wieku czy restauracja z kręgielnią z XX-lecia międzywojennego.

Przewodnicy oprowadzający po Muzeum Browaru w bardzo atrakcyjny sposób przeprowadzą nawet grupę szkolną, a młodzież z multimedialnej ekspozycji historycznej wyniesie naprawdę wiele cennych informacji. Dorośli, zwiedzanie Muzeum Browaru kończą na sali degustacyjnej. „Degustacja” w tym wypadku to bardziej płatny poczęstunek Żywcem Jasnym Pełnym. Przez sklep z pamiątkami (gadżetami) Grupy Żywiec i żywieckiego browaru odbywa się wyjście z sali degustacyjnej wprost na dziedziniec zabytkowej części żywieckiego browaru. Wstęp do Muzeum Browaru w Żywcu jest płatny.

10. Amfiteatr Pod Grojcem w Żywcu

W wielu miejscowościach uznanie amfiteatru za atrakcję turystyczną mogłoby dziwić. W Żywcu jednak faktycznie Amfiteatr Pod Grojcem stanowi atrakcję turystyczną. Jednym z bardziej oczywistych powodów są imprezy odbywające się w amfiteatrze, a należą do nich m.in. Tydzień Kultury Beskidzkiej (TKB) oraz Męskie Granie. W okresie TKB amfiteatr staje się turystycznym centrum miasta z rozbudowaną ofertą gastronomiczną. Trawiaste łąki nad rzeką Koszarawą zamieniają się w plaże, a łąki Małego Grojca dają wspaniałe miejsce na odpoczynek z widokiem na miasto.

Wygląd amfiteatru przypominający dwa złączone kłobuki (góralskie kapelusze) na tle starówki miasta i gór Beskidu Małego to nie lada atrakcja. Zatem za atrakcję turystyczną uznaję również widoki na Amfiteatr Pod Grojcem oraz piękne krajobrazy z łąk i dróżek obok amfiteatru. Otoczenie amfiteatru (za wyjątkiem widowni) stanowi tereny ogólnodostępne przez cały rok.

11. Muzeum Czynu Zbrojnego Żywiecczyzny – zwiedzanie schronów w Żywcu

Gdy ktoś chociaż odrobinę interesuje się atrakcjami turystycznymi w Beskidach, to słysząc słowa „schron” i „Żywiecczyzna” myśli: schrony bojowe w Węgierskiej Górce. Większość wycieczek ogranicza się właśnie do tego prostego skojarzenia. Pragnę zaznaczyć, że na Żywiecczyźnie mamy wiele miejsc nawiązujących do walk z czasów pierwszej i drugiej wojny światowej. Bardzo ciekawa inicjatywa wyszła ze społeczności skupionej wokół Muzeum Czynu Zbrojnego Żywiecczyzny. Mianowicie, ci miłośnicy militariów oraz historii dbają o schrony na Żywiecczyźnie, prezentują w nich eksponaty oraz bardzo ciekawie opowiadają o historii.

W sąsiedztwie Miejskiego Centrum Kultury w Żywcu działa placówka muzealna w poniemieckim schronie przeciwlotniczym (Luftschutz Räume) z 1944 roku. To samo środowisko udostępnia strzelnicę w schronie na tyłach sądu, w sąsiedztwie ogrodzenia żywieckiego parku. Nie bez znaczenia jest także, że wiele eksponatów w schronach bojowych w Węgierskiej Górce zawdzięczamy właśnie tej grupie pasjonatów. Gorąco zachęcam do poszerzania wycieczek historycznych na Żywiecczyźnie, właśnie o placówkę Muzeum Czynu Zbrojnego Żywiecczyzny.

12. Piwo w Żywcu z browarów rzemieślniczych i kraftowych

O ile historia Arcyksiążęcego Browaru w Żywcu się 1856 roku, o tyle historia żywieckiego piwowarstwa sięga wieku XV. Wyszynk był jednym z mieszczańskich przywilejów, które otrzymał Żywiec. W XXI wieku Żywiecczyzna również jest kojarzona z piwowarstwem i na szczęście nie ogranicza się to do wpływów wyłącznie jednej korporacji. Na starówce Żywca funkcjonuje restauracyjny Browar Rzemieślniczy Krajcar, gdzie tradycje wyszynku zdają się być żywe i w pełni autentyczne.

Na obrzeżach miasta działa kilka nowszych browarów kraftowych i kontraktowych (np. Browar Zarzecze, Browar Wrężel). Można jednak uznać, iż to na Żywiecczyźnie zaczęła się rewolucja piwna, ponieważ to tutaj od lat z wielkimi sukcesami działa Browar Pinta. Nowoczesny zakład Browaru Pinta przyjmuje Turystów na zwiedzanie, a także prowadzi przyzakładowy sklep z prawdziwym piwem.

13. Zachód słońca nad Jeziorem Żywieckim w Żywcu

Zachód słońca nad Jeziorem Żywieckim uchodzi za jeden z ładniejszych i bardziej romantycznych zachodów słońca w naszym regionie. Uwielbiają go fotografowie, uwielbiają Turyści. Dużym atutem zachodów słońca nad Jeziorem Żywieckim jest ich łatwa dostępność: wystarczy podjechać samochodem, wyjść i zrobić sobie spacerek ścieżką nad brzegiem jeziora. Najbardziej widowiskowe zachody słońca nad Jeziorem Żywieckim zobaczyć można w okolicy Lasku św. Wita oraz przy ośrodkach wczasowych w rejonie ulic św. Wita i Królowej Jadwigi.

Na zdjęciach zachód słońca nad Jeziorem Żywieckim pięknie prezentuje się przez cały rok. Spacer w akompaniamencie zachodzącego słońca jest najpopularniejszy w okresie letnim, kiedy słońce zachodzi późno, a spektakl można podziwiać siedząc na brzegu lub leżaku i popijać lemoniadę. Zachód słońca nad Jeziorem Żywieckim to idealna propozycja na zakończenie dnia dla kameralnych grup znajomych oraz osób indywidualnych.

14. Rejs statkiem po Jeziorze Żywieckim

Rejsy widokowe po jeziorze wtopionym w górski krajobraz – to brzmi jak najlepsza reklama. W przypadku rejsów po Jeziorze Żywieckim ta reklama jest prawdziwa. Trwający blisko godzinę rejs zaczyna się na zatoce obok zapory Tresna, kilkaset metrów za granicą administracyjną miasta Żywca. Rejs po Jeziorze Żywieckim jest ściśle związany z miastem Żywcem, ponieważ podziwiamy nie tylko góry, ale także malowniczo ulokowaną starówkę Żywca. W trakcie rejsu odtwarzane jest nagranie, z którego można się dowiedzieć wielu ciekawych informacji na temat samego Jeziora Żywieckiego, rzeki Soły, miasta Żywca oraz regionu Żywiecczyzny.

Tafla Jeziora Żywieckiego daje bardzo wyjątkową perspektywę na góry czterech Beskidów i dla większości Turystów, rejs po Jeziorze Żywieckim jest jedyną możliwością obejrzenia gór z tej pięknej perspektywy. Panorama gór obejmuje widoki na Beskid Śląski (ze Skrzycznem i Magurą nad Szczyrkiem), Beskid Mały (z Pasmem Magurki Wilkowickiej i Czupla oraz Górą Żar), Beskid Żywiecki (z Pasmem Pilska oraz Babią Górą), a także Beskid Makowski.

Rejsy obsługują dwa statki Ziemi Żywieckiej. Większy statek pomieści około 100 osób, posiada zamknięte pomieszczenia z dużymi oknami oraz bufet. Wielką radość niejednemu sprawia siedzenie przy otwartym oknie, popijanie kawki, zajadanie serka góralskiego z grilla z żurawiną, podziwianie pięknych widoków i słuchanie góralskiej muzyki. Odbywając rejs statkiem po Jeziorze Żywieckim chciałoby się powiedzieć: chwilo trwaj! 🙂 Rejs statkiem po Jeziorze Żywieckim to atrakcja płatna.

15. Góra Żar – kolej linowo-terenowa w Międzybrodziu Żywieckim

Atrakcje góry Żar to temat na osobny artykuł, ponieważ rodziny z dziećmi potrafią tutaj spędził pół dnia, a nawet i więcej. Z perspektywy organizacji wycieczek do Żywca i okolic (a tego dotyczy ten wpis), Góra Żar kojarzona jest z wjazdem kolejką. Na Górze Żar znajduje się bowiem kolej linowo-terenowa (taki górski tramwaj), która bardzo często jest przyrównywana do kolejki na Gubałówkę. Skojarzenie bardzo trafne, ponieważ na Żarze jeżdżą stare wagoniki z Gubałówki właśnie.

Podczas wycieczek objazdowych, Góra Żar jest miejscem traktowanym jako punkt widokowy, spotkanie z historią szybownictwa i sportów powietrznych (a to za sprawą Górskiej Szkoły Szybowcowej), a także miejsce na bardzo przyjemny odpoczynek.

Na szczycie góry znajduje się restauracja, mniejsze budki gastronomiczne, stoiska z pamiątkami, całoroczny tor saneczkowy oraz trawiaste polany idealne na piknik z pięknymi widokami w tle. Widoki z Żaru obejmują Beskidy (Mały, Żywiecki oraz Śląski), skrawek słowackiej Małej Fatry na południu oraz pokaźną część pogórza karpackiego i Wyżyny Śląskiej na północy. Góra Żar słynie dodatkowo z górnego zbiornika należącego do elektrowni szczytowo-pompowej, co stanowi nie lada atrakcję. Na szczyt Góry Żar można się dostać kolejką linowo-terenową (wersja płatna) oraz szlakami turystycznymi i spacerowymi (wersja bezpłatna).

16. Góra Żar – zwiedzanie elektrowni szczytowo-pompowej w Międzybrodziu Bialskim

Góra Żar jako jedna z nielicznych atrakcji turystycznych w Beskidach posiada także bardzo interesującą część podziemną. To, co wszyscy podziwiamy na szczycie góry, czyli zbiornik wodny, stanowi jedynie skrawek (niczym szczyt góry lodowej) potężnej podziemnej instalacji elektrowni szczytowo-pompowej. Istnieje możliwość zwiedzania wnętrza Góry Żar, a w zasadzie spaceru po wnętrzach elektrowni szczytowo-pompowej. Zwiedzanie elektrowni we wnętrzu Góry Żar stanowi niemałą atrakcję, ale niestety jest obwarowane obostrzeniami wynikającymi z troski o zdrowie uczestników (ograniczenia wiekowe, zakaz wstępu z rozrusznikiem, itp.) oraz bezpieczeństwo obiektu (elektrownia jest traktowana jako obiekt strategiczny). Ci, którym uda się wejść do wnętrza elektrowni, dostają możliwość wędrówki długim tunelem sprowadzającym do głównej hali z turbinami. Podczas zwiedzania ogląda się również pomieszczenie sterowania elektrownią. Emitowany jest również film edukacyjny. Zwiedzanie Elektrowni Szczytowo-Pompowej Porąbka-Żar jest płatne i wymaga dokładnej wcześniejszej rezerwacji.

17. Sanktuarium Matki Bożej Rychwałdzkiej i Bazylika św. Mikołaja w Rychwałdzie

Rychwałd jest jedną z najstarszych wiosek na Żywiecczyźnie, gdzie samodzielną parafię erygowano już w 1472 roku. Losy Rychwałdu jako miejscowości, rychwałdzkiej parafii oraz kościołów w Rychwałdzie nierozerwalnie są związane z historią miasta Żywca. Fundatorami parafii oraz darczyńcami byli bowiem żywieccy Komorowscy. W XVII wieku do wcześniejszego drewnianego kościoła, Katarzyna z Komorowskich Grudzińska darowała obraz Matki Bożej sprowadzony ze Środy Wielkopolskiej. Już po czterech latach mąż Katarzy ufundował ołtarz Matki Bożej, a kolejne 10 lat później w 1658 roku biskup krakowski Mikołaj Oborski dekretem uznał obraz za cudowny i polecił szerzenie jego kultu. Rychwałd jako miejsce pielgrzymkowe na Żywiecczyźnie był na tyle popularny, że już w tym samym XVII wieku wybudowano nową murowaną świątynię, a stary drewniany kościół przeniesiono do Gilowic. Obecnie, rychwałdzką świątynią opiekują się Franciszkanie, wśród których najbardziej znany to zmarły w 2006 roku znany zielarz Ojciec Grzegorz Sroka. Turystycznie zatem, Rychwałd to dzisiaj miejsce pielgrzymek do pięknego barkowego sanktuarium maryjnego, a także miejsce licznych wyjazdów zakupowych po zioła. W pobliżu Sanktuarium Matki Bożej Rychwałdzkiej znajduje się zabytkowy Dwór Rychwałd z restauracją i noclegami.

18. Drewniane kościoły w Gilowicach, Łodygowicach i Cięcinie

Szlak Architektury Drewnianej w Beskidach nie istniałby bez architektury sakralnej. W XX wieku na terenie Żywca i w jego najbliższej okolicy drewnianych kościołów było więcej niż obecnie, co świadczy o wielowiekowej tradycji drewnianego budownictwa sakralnego na Żywiecczyźnie. Dzisiaj, w XXI wieku, w bliskim sąsiedztwie Żywca znajdziemy trzy zabytkowe drewniane kościoły: Kościół św. Katarzyny w Cięcinie (XVI wiek), Kościół św. Andrzeja Apostoła w Gilowicach (XVI i XVIII wiek) oraz Kościół św. Szymona i św. Judy Tadeusza w Łodygowicach (XVII wiek). Jako, że poza nabożeństwami nie można wejść „ot tak” do tych kościołów, rzadko kiedy pojawiają się w programach wycieczek objazdowych po Żywiecczyźnie. Pragnę jednak podkreślić, iż wnętrza oraz historie tych kościołów są godne uwagi każdego Turysty. Piękne polichromie, dzieła sztuki ludowej i historie zamknięte w drewnie – tego nie poznamy stojąc na zewnątrz. Zapraszam zatem do poszerzania programów wycieczek o drewniane kościoły Żywiecczyzny! Wstępy do kościołów na umawiane zwiedzania najczęściej obarczone są opłatą „co łaska”.

19. Żywiecki Park Etnograficzny w Ślemieniu – skansen obok Żywca

Skansen w Ślemieniu, Żywiecki Etnopark, Żywiecki Park Etnograficzny – instytucja funkcjonuje pod różnymi nazwami i określeniami. Cel jest jeden: podkreślić, iż jest to pierwszy samodzielny i w pełni zorganizowany skansen na Żywiecczyźnie ukazujący wygląd, życie i tradycje całej górskiej wioski. Nie jest to jedna chałupa z przybudówką. Nie jest to także jakiś jednorazowy projekt, po którym budynki są zamknięte na 4 spusty. Żywiecki Park Etnograficzny to stale żyjący skansen, w którym regularnie przybywa budynków sprowadzanych z różnych zakątków Żywiecczyzny. Tradycje górali żywieckich oraz architektura wsi na Żywiecczyźnie jest tutaj prezentowana w naturalnym otoczeniu. Żywiecki Park Etnograficzny leży na stoku jednego z grzbietów na pograniczu Beskid Małego i Beskidu Makowskiego. Spacerując między chałupami poznamy wnętrza chłopskie z różnego okresu, a także dowiemy się jakie persony mieszkały na żywieckich wioskach. Spacer z muzealnym przewodnikiem to atrakcyjna podróż w czasie, podczas której odkrywamy piękno tradycji ludowych Ziemi Żywieckiej. Wstęp na teren skansenu w Ślemieniu jest płatny.

20. Stara Karczma w Jeleśni oraz spacer po centrum Jeleśni

Perła architektury drewnianej nie tylko Żywiecczyzny, ale także całych polskich Beskidów. Wciąż żywa i prężnie działająca góralska karczma z XVI w. lub XVIII w. swoją historią jest związana zarówno z ludnością wołoską, jak i dawną gospodarką leśną (pobliskie przedszkole to dawna gajówka), ale także z handlem, ponieważ stoi przy dawnym szlaku handlowym na Orawę (łączącym Królestwo Polskie i północne Węgry). Wejście do Starej Karczmy w Jeleśni stanowi zatem spotkanie nie tylko z architekturą, ale także historią regionu związaną z kupiectwem i… zbójnictwem. Stara Karczma w Jeleśni jest najczęstszym punktem wyjścia wielu rozmów o historii Jeleśni, a także to od niej zaczynają się spacery po Jeleśni. w bliskim sąsiedztwie jest wybudowany w 1702 roku kościół św. Wojciecha z zachowanym starodrzewem i zabytkowymi tablicami nagrobnymi wokół kościoła. Niedaleko karczmy jest także kilka murali nawiązujących do tradycji górali żywieckich. Wstęp do karczmy jest bezpłatny, tradycyjne jedzenie już płatne. 😉

21. Aquaprk Leśna, czyli rozbudowany basen obok Żywca

Nierzadko podczas rozmów o atrakcjach turystycznych jakiegoś regionu pada pytanie o baseny, kąpieliska i aquaparki. Rozrywka w wodzie to atrakcyjna forma relaksu, bez względu na wiek, porę roku czy wielkość Grupy. W naszym regionie jest kilka hoteli z basenami, ale i tak w większości przypadków grupy zorganizowane trafiają do Aquaparku w Leśnej. Miejsce bardzo przyjemne, ponieważ kameralny aquapark sprzyja zarówno kąpieli pod dachem, jak i na świeżym powietrzu. Są atrakcje dla najmłodszych, ale są też i atrakcje dla dorosłych, w tym sauny i tężnia solankowa. Aquapark Leśna posiada duży parking oraz ofertę gastronomiczną. W budynku aquaparku działa dom przyjęć okolicznościowych, w którym można zamówić obiad dla grupy zorganizowanej. Aqupark Leśna jest zatem bardzo dobrym miejscem na ostatni punkt programu wycieczki objazdowej, zaraz przed powrotem do domu.

22. Golgota Beskidów i Krzyż Milenijny na Matysce – punkt widokowy obok Żywca

Matyska (609 m n.p.m.) to wierzchołek leżący w Beskidzie Śląskim między Przybędzą a Radziechowami na Żywiecczyźnie. W XXI wieku miejsce to zyskało bardzo mocno na popularności, najpierw za sprawą Krzyża Milenijnego na szczycie, a później za sprawą drogi krzyżowej zwanej Golgotą Beskidów. Dzisiaj możemy śmiało mówić, że Matyska jest jedną z popularnych atrakcji turystycznych w sąsiedztwie Żywca, a także znanym miejscem pielgrzymkowym. Znakiem rozpoznawczym Matyski są okazałe rzeźby wykonane według projektu prof. Czesława Dźwigaja. Dla niektórych ta osobista interpretacja drogi krzyżowej bywa kontrowersyjna, ale bezdyskusjnie – skala rzeźb na każdym robi wrażenie.

Część pielgrzymów przybywa na Matyskę także z powodu tzw. Płomienia Pamięci. 2 kwietnia 2007 roku w rocznicę i godzinę śmierci św. Jana Pawła II pod krzyżem odbywało się nabożeństwo, którego elementem było ognisko. Na jednym ze zdjęć wykonanych o 21:37 w płomieniach ukazała się sylwetka pozdrawiającego (błogosławiącego) Papieża Polaka.

Odwiedziny Matyski mogą mieć także charakter krajoznawczy. Od strony Przybędzy regularnie co roku organizowany jest tutaj tradycyjny kulturowy wypas owiec, a smaczne góralskie sery można nabyć w bacówce prosto od pasterzy. Ponadto, stoki Matyski są bardzo cenne przyrodniczo, o czym świadczą liczne prace Żywieckiego Parku Krajobrazowego. Matyska to również wspaniały i łatwo dostępny punkt widokowy. Z całej trasy drogi krzyżowej pięknie widać Kotlinę Żywiecką i otaczające ją Beskidy. Widoki ze szczytu Matyski to dookólna panorama na góry, miejscowości oraz dolinę rzeki Soły. Niezwykle mistycznie wygląda Królowa Beskidów – Babia Góra – podziwiana przez pryzmat ostatniej stacji drogi krzyżowej. Przy odpowiednim ustawieniu mamy wrażenie, że Jezus Chrystus został pochowany pod Babią Górą.

23. Westerplatte Południa, czyli forty w Węgierskiej Górce

Węgierska Górka to miejscowość leżąca kilka kilometrów na południe od Żywca, w górę rzeki Soły. W pierwszych dniach II Wojny Światowej stoczona została tam Bitwa Pod Węgierską Górką, której najbardziej widocznymi śladami są pozostałe do dnia dzisiejszego polskie schrony bojowe. Obrona Węgierskiej Górki to temat na niejedną rozprawę doktorską z historii, nie opiszę zatem wszystkiego, a jedynie zaznaczam istnienie takiego ważnego wydarzenia w historii regionu. Ze względu na heroiczną wręcz walkę polskich żołnierzy i dramatyczną dysproporcję liczebności wojsk polskich wobec wojsk niemieckich, o Węgierskiej Górce zwykło się mówić Westerplatte Południa. Jako Turyści, mamy możliwość wędrówki szlakiem historycznym w formie pętli łączącej 5 dawnych schronów bojowych (z tego dwa w skrajnej ruinie).

Możemy zwiedzić wnętrza głównego schronu dowództwa, tj. Schronu Wędrowiec w Węgierskiej Górce. Ekspozycja nawiązuje do czasów II Wojny Światowej oraz samej Bitwy Pod Węgierską Górką. Schron Wędrowiec ma status Pomnika Walki i Zwycięstwa Żołnierza Polskiego, a jego okolice to miejsce wielu ważnych imprez kulturalnych, historycznych i patriotycznych. Aby z turystycznego punktu widzenia odwiedzić to miejsce w atrakcyjny sposób, nie trzeba wchodzić do wnętrz schronu. Duże wrażenie robi już zewnętrzna ekspozycja militariów oraz merytoryczna treść tablic informacyjnych. Dla najmłodszych sensacją jest sprowadzona tutaj ruina śmigłowca wojskowego. 😉 W połączeniu z rzeczową pogadanką przewodnika, wielu Turystom, to wystarczy. Zwiedzanie wnętrz Schronu Wędrowiec jest płatne.

ŻYWIEC NA WYCIECZKI JEDNODNIOWE Z PRZEWODNIKIEM

Wycieczki jednodniowe do Żywca są atrakcyjne o każdej porze roku. Żywiec na wycieczki objazdowe ma do zaoferowania naprawdę wiele atrakcji, dlatego zawsze zachęcam do kontaktu ze mną. Chętnie pomogę, doradzę co zobaczyć, a i finalnie ugoszczę Was w Beskidach i będę Waszym przewodnikiem. Wycieczki jednodniowe do Żywca w okresie letnim mogą być poszerzone o atrakcje związane z Jeziorem Żywieckim. Wycieczki jednodniowe do Żywca w okresie zimowym mogą być poszerzone o zwiedzanie wnętrz i objazdy po okolicznych miejscowościach. Warto także zwrócić uwagę, że baza noclegowa miejscowości w pobliżu Żywca jest na tyle rozbudowana, że w zasadzie Żywiec może stanowić bazę do opracowania kilku różnych programów wycieczek jednodniowych na Żywiecczyznę.